verkeersruimte heroveren

Visie op de stad

We moeten de verkeersruimte weer veroveren...

Voor de opkomst van het gemotoriseerde verkeer was de verkeersruimte onderdeel van de stad. Dat zie je nog in stedelijke ruimten die voor die tijd zijn ontworpen. Oude bruggen zijn bijvoorbeeld vormgegeven als voortzetting van het stedelijk weefsel, met allerlei interessante details, aansluiting op de omgeving en aandacht voor massa en afwisselend materiaalgebruik.
De stad werd waargenomen met de snelheid van de voetganger of het paard.

Later werden verkeersruimtes autonomer, ook in de stad, en groeide de fascinatie voor snelheid. Verkeersruimtes werden speciaal vormgegeven, voor een andere bewegingssnelheid.
Op veel plekken heb je nu het gevoel dat je in een verkeersruimte bent op weg van het ene stedelijke eiland naar het volgende.

Als er straks ruimte vrijkomt door langzamer, minder, stiller autoverkeer dan moet die ruimte wel teruggepakt worden. We zitten nu in een spagaat van afgeremde auto’s maar razendsnelle e-bikes daar tegenover. Het lijkt wel of de behoefte aan snelheid zich heeft verplaatst naar een ander vervoersmiddel. Er moet dus een nieuwe balans gevonden worden, een consensus over hoe we de stad willen gebruiken: om in te verblijven of vooral om snel van A naar B te komen. Daarmee ontstaat meer draagvlak voor ingrepen zoals de knip in de Weesperstraat.

Laten we de verkeersruimte heroveren.

Wij zijn studio Jaywalk.
We onderzoeken en ontwerpen in het spanningsveld tussen verblijven en verplaatsen, met de nadruk op de verblijfskwaliteit.

Onze ontwerpmethodiek bestaat uit verschillende elementen: er is een afbakening die de veroverde ruimte afschermt en daaraan gekoppeld een modulaire inrichting waarbij we de functionele invulling door de mensen laten aangeven of aan hen overlaten: we creeren het speelveld en vullen het samen met hen in, niet voor hen.  Ook qua duurzaamheid is de stad toe aan een nieuwe balans: meer groen en waterinfiltratie, schonere lucht en minder asfalt en straattegels in een stedelijke ruimte die meer bedoeld is om in aanwezig te zijn dan snel doorheen te bewegen.

Stedelijkheid is een dichtheid van initiatieven. Waar het verkeer de overhand krijgt wordt die teruggedrongen:
de straat wordt een doorvoerbuis in plaats van een activiteitenplek. Voetgangers zijn degenen die echt zijn waar ze zijn, het meest met elkaar communiceren en uiteindelijk ook het meeste geld uitgeven op straat.
Maar die moeten dan wel de ruimte krijgen en niet als sluitpost behandeld worden. Verkeer kan zich ook goed bewegen door een ruimte die niet primair als verkeersruimte is vormgegeven. De automobilist zal zich daar anders gedragen en meer om zich heen kijken omdat hij zich in de stad bevindt en niet in een autonome verkeerszone. De stad wordt weer een aaneenschakeling van plekken waar dingen gebeuren in plaats van een stroomschema van verkeersbewegingen.
Beide zijn aanwezig, maar de prioriteit is opnieuw gedefinieerd.

Een voorbeeld case
Stategie, concept ontwikkeling en participatie van studio Jaywalk en Arjen Heus (buurtmaker) voor het What If Lab (Dutch Design Foundation) en het Ingenieursbureau Amsterdam:

What if Bridges become multifunctional spaces for city life

We inventariseren waar mensen behoefte aan hebben in de openbare ruimte. Stategie en concepten laten we daarop aansluiten. Stedelijke kwaliteit bestaat uit een aantal aspecten, zoals dichtheid van initiatieven én structurende ontwerpen. Het is de kunst om die goed te laten samengaan. Verkeersruimte hoeft niet geheel te verdwijnen, kan ook goed functioneren als het niet op de voorgrond treedt. De stedelijkheid blijft dan intact.
En groen kan geïntegreerd worden in het straatbeeld.

Voor het Ingenieursbureau Amsterdam hebben we 3 concepten ontwikkeld die modulair, combineerbaar, duurzaam en onderhoudsarm zijn:
combineerbare, modulaire elementen
de straat als huiskamer
de stad als podium

Een aantal basis ideeën komen uit de participatie, aangevuld met de ontwerpstrategie en de drie concepten.
De ontwerpen vormen samen een herkenbare identiteit.

De verovering van de verkeersruimte.